351# Şeytan melek midir yoksa cin midir?

Şeytan melek midir yoksa cin midir sorusunu sorarken iblis’ten bahsediyoruz. Yani sorumuz İblis melek midir cin midir? şeklindedir. İsra 95 ayetinde İblis hariç bütün melekler secde etti deniyor. Yani meleklerden istenmişse iblis ‘ten neden secde etmesi istenmiş? Hemen devamında İblis neden cinlerdi denmiş?

Cevap: İfadeler peş peşe olduğu için burada bir yanlış olmadığı anlaşılıyor.

İsra 95: “Hani meleklere: “Adem’e secde edin” demiştik; iblis’in dışında (diğerleri) secde etmişlerdi. O cinlerdendi, böylelikle Rabbinin emrinden dışarı çıkmıştı. Bu durumda Beni bırakıp onu ve onun soyunu veliler mi edineceksiniz? Oysa onlar sizin düşmanlarınızdır. (Bu,) Zalimler için ne kadar kötü bir (tercih) değiştirmedir”

Şeytan melek midir yoksa cin midir?

Şeytan melek midir yoksa cin midir konusunda farklı açıklamalar var. Fakat benim kendim için tespit ettiğim açıklamamı sorarsanız şu şekilde: 

Kuran’da melek diye bildirilen varlıklar evrende yaşayan tüm medeniyetleri simgeliyor olabilir. Yani bugün uzaylı diye kavramsallaştırdığımız ve varlığından şüphelendiğimiz varlıkları, Kuran o günün terminolojisi içinde melek olarak kavramsallaştırıyor.

Bu açıdan düşünürsek bu melekler tek bir tip değil, çok fazla tür ve ırk olması akla daha yakın görünüyor. nardan yaratılanı, nurdan yaratılanı, elektrikten yaratılanı, karbon bazlı olanı, foton bazlı olanı, helyum bazlı olanı vs. Çünkü Dünya’da Allah’ın canlılığı çeşitlendirerek yaratması, evrende yaşayan canlıların da çok çeşitli olmalarını gerektiriyor. Her tür ayrı bir medeniyet olabilir. İşte Allah melekleri topladığı zaman bu değişik medeniyetlerden ileri gelenlerine Dünya’da yeni bir halife yaratılacağı ve onların da bu yeni türün üstünlüğünü kabul etmeleri ve belki savaşıp zarar vermemeleri için secde etmeleri yani boyun bükerek üstünlüğünü kabul etmeleri isteniyor. İşte bu ileri gelen melekler topluluğunda cinleri temsil eden ise İblis idi. Belki bu topluluktaki tek cin de değildi. Fakat içlerinden sadece İblis itaat etmedi. Diğerleri bu emre itaat ettiler. Buradan anlıyoruz ki melekler denilen bu varlıklar özgür iradelidir ve özgür iradeli varlıklar günah ve suç işleme potansiyeli taşırlar. Bu yüzden hepsi de amellerinden dolayı ahiret gününde yargılanacaklardır. Buna işaret eden ayetler var:

“Ve sûra üfürülmüştür de Allah’ın dilediğinden başka göklerde kim var, yerde kim varsa ölmüştür. Sonra ona bir daha üfürülmüştür; bir de bakarsın ki onlar ayaktadırlar (etrâfa) bakınıp duruyorlar”. Zümer 68

Bu ayette sur sesi ile göktekilerin de öleceği ve ikinci sur ile diriltilecekleri açıklanmış ki, ikinci sur bildiğimiz gibi hesap günü için bir diriltilmedir.

“Göklerde ve yerde bulunan hiçbir kimse yoktur ki (kıyamet günü) Rahmân’ın huzuruna kul olarak çıkmasın. And olsun ki Allah onların hepsini kuşatmış, kendilerini ve yaptıklarını bir bir saymıştır. Kıyamet günü onların herbiri Allah’ın huzuruna tek başına çıkacaktır.” Meryem 93-95

“Göklerin ve yerin ve onlarda yaydığı her hareketli mahlûkun yaratılışı O’nun delillerindendir. Ve O, dilediği zaman onları bir araya getirmeye hakkıyla gücü yetendir” Şura 29

İblis melek midir cin midir?

Muhtemelen Kuran’da melek diye sözü edilen varlıklar bugünkü kullandığımız uzaylı kavramına denk geliyor. Bunların türleri ve görünüşler farklıdır. İblis de bu türlerden cinleri temsil eden bir türdür. Veya melek kavramı, evrende yaşayan bu türler içinden sadece seçilmiş ve istihdam edilmiş bireylere karşılık geliyor. Bu türlerden Allah’a en çok itaat edenleri, en akıllıları seçilmiş ve evrenin düzenin ayarlanmasında özel memurlar olarak hizmet ettiriliyorlardır.

Kaynaklarda belirtildiğine göre İblis, salih bir kul olduğu için göklere çekilmiştir. İlginçtir ki Kuran’da İdris (a.s.) için de salih bir insan olduğu için göklere çekilme tabiri kullanılıyor. Muhtemelen İdris (a.s.)’da tıpkı zamanında İblis’in olduğu gibi bu topluluk arasına katılmıştır.

Meryem 56-57: “Kitap’ta İdris’i de an. Şüphesiz o çok doğru bir peygamberdi. Biz onu yüce bir yere yükselttik.

Bu melekler topluluğunun tüm evreni ilgilendiren bir konsül olması gerekmiyor. Daha dar alanda yaşayan varlıkları temsil eden bir konsül de olması mümkündür. Bu yüzden Allah Dünya’da yaratacağı yeni türü onlara haber vermiştir.

Kısaca soruya Şeytan hem cindir hem de bir zamanlar melekti diye cevap veririz.

Meleklerin medeniyetler içindeki konumları

Kuran’da bazı yerlerde görevli meleklerden ve itaat eden meleklerden bahsetmesi de belli görevli meleklere dikkat çekmek için olabilir. Yani Allah’ı sürekli tespih eden melekler var, arşı taşıyan melekler var, her şeyi gözleyen ve kaydeden melekler var dendiğinde bunların tüm melekler olması gerekmiyor. Bunlar sadece görevli meleklerdir. Diğer melekler tıpkı insanlar gibi medeniyetlerinde kendi uygarlıklarını yaşatmaya devam ediyor olabilirler. Veya yukarıda bahsettiğim gibi eğer sadece gökte yaşayan canlıların görevli olanlarına melek deniyorsa bu durumda melek değişik türlerden seçilmiş ve görevlendirilmiş bireyleri ifade ediyor olabilir. Melek, şeytan ve İblis’i anlamam da bu görüş bana en doğrusu olarak geliyor. Her şeyin inceliklerini en iyi Allah bilir.

Soru: Tefsirlerde iblis ateşten melekler ise nurdan yaratıldı deniyor. O halde İblis nasıl melek olabilir?

Cevap: Tefsirler hakikati büyük ölçüde yakalamışlardır, fakat tefsirler çoğunlukla insanların yorumları olduğu için insanların kısıtlılıkları ile maluldür. Bir hadiste meleklerin nurdan yaratıldığı söyleniyor. Evet Dünya’ya müekkel olan melekler nurdan yaratılmışlardır muhtemelen. Yani bu hadis doğru olabilir. Fakat bu hadisten evrendeki tüm meleklerin nurdan yaratıldığı sonucunu çıkaramayız. Allah her maddeden canlılar yaratabilir. Dünya’da yaşamı bu kadar çeşitlendirmesine bakılırsa evrendeki yaşamı da aynen böyle çeşitlendirmesi akla yatkındır. İşte evren böyle canlı varlıkların medeniyetleriyle doludur. Bu konuyu daha önce 11# Kuran, Dünya dışı yaşamdan bahseder mi? yazımızda anlatmıştık.

Melekler ise bu medeniyetlerden özel olarak seçilmiş bir kısım Salih kullardır ki tıpkı İblis ve Hz İdris’te olduğu gibi göğe çekilmiş ve özel olarak Rabbin emirlerini yerine getirmektedirler. İşte melekler denilen varlıklar çeşitli canlı medeniyetlerinden seçilmiş bu özel varlıklardır. Cebrail de böyledir, Mikail de. Hepsi canlıdır, iradelidir.

Yani nurdan yaratılan melekler vardır ve Dünya’ya nezaret eden meleklerden nurdan yaratılanları da olduğunu anlayabiliyoruz. İblis de Dünya’ya nezaret eden meleklerden biriydi ama nardan yaratılmıştı, nurdan değil. Yani meleklerin tamamının nurdan yaratılmış olması gerekmiyor. O melekler konsulünde insan dahil her türlü melek olmalı. Bunların işi Dünya’ya nezaret etmek, gözcülük yapmak, Allah’ın vahiylerini getirmek, işler kontrolden çıkmasın diye tedbirler almaktır.

Soru: Melekler itaat eden varlıklardır, fakat şeytan isyan etti. Bunu nasıl anlamalıyız?

Yukarıda anlattığımız konuyu anlayanlar bu sorunun cevabını da bilirler. Melekler irade sahibidirler, onlar da hata yapabilirler. Allah Dünya’ya müekkel meleklere yeryüzünde insan yaratacağını söylediği zaman, onlar Allah’ın kararını sorgulamamış mıydı? İlk başta buna gönülleri razı olmamıştı. Fakat Allah onlara açıklayınca kendi ilimlerinin Allah’ın ilmi yanında bir şey olmadığını itiraf edip teslim oldular. Bu durum onların iradeli varlıklar olduğunu, hata ve günah işleyebileceklerini gösterir. Fakat özel olarak seçildiklerinden emre itaate hassas olan valıklardır. Aralarından şeytan da bu iradesini kötü yönde kullanmış ve isyan günahını işlemiştir. Buna rağmen melekler en salih kullardan oldukları için çok itaatkardırlar. Allah’ın emirlerini sürekli yerine getirirler. Onlar Allah’tan en çok korkan aracı kullardır. Cebrail de tıpkı Hz Muhammed gibi bir kuldur. Birisi Allah’tan emirleri alan elçidir ve onları insanlar arasındaki diğer elçiye getirmekle sorumludur. İkisi de salih kullardandır, seçilmişlerdir. İkisi de özgür irade sahibi fakat çok itaatkar kullardır. Allah meleklere “ben sizin bilmediğiniz bilirim” dediğinde hemen özür dileyip itaat etmeleri de onların itaattaki bu hassasiyetlerini gösterir.

Soru: Ayetlerde cinleri ve insanları kulluk etsinler diye yarattım deniyor. Melekler de böyle kullarsa neden onları dememiş?

Çünkü Kuran’ın muhatap kitlesi melekler değil, yeryüzünde yaşayan insanlar ve cinler denilen iki ayrı medeniyettir. Kuran bu iki medeniyete indiği için onlara hitap ediyor. 

Kısaca melekler evrende yaşayan türlü çeşit varlıklardan Salih olanlarıdır. Tıpkı cinlerden İblis’in, insanlardan ise Hz idris ve İsa’nın yüce makama çekilmesi gibi yüce makama yerleşmişlerdir. Orada Dünya’ya nezaret ediyorlar. Allah’tan emirleri alıp uyguluyorlar. Melek Cebrail de onlardan biridir.

Bakara 98: “Her kim Allah’a, meleklerine, elçilerine, Cibril’e ve Mikail’e düşman ise, artık şüphesiz Allah da kafirlerin düşmanıdır.”

Soru: Fatır 1 ayetinde “Hamd, gökleri ve yeri yaratan, ikişer, üçer ve dörder kanatlı melekleri elçiler kılan Allah’ındır; O, yaratmada dilediğini arttırır. Şüphesiz Allah, her şeye güç yetirendir.” deniyor. melekler kanatlılar mıdır?

Evet ayette “ceale” fiili kullanılıyor. Yani onlara kanat yaptık, kanat atadık anlamında. Bu kelime genelde sonradan yapılan eylemler için kullanılır. Bu durumda melek olarak görevlendirilen bu Salih kulların avantajlı olmaları için mahiyetini bilemeyeceğimiz kanatlarla donatılmış olması gerekir. Biz kuş kanadı gibi düşünüyoruz ama öyle değil. Çok daha gelişmiş, çok daha mükemmel. 

Şeytan melek midir yoksa cin midir konusunu bu şekilde anlıyoruz. Ayrıca konuyla alakalı olarak gözcü melekler ve Şira konulu yazımızı şu linkten okuyabilirsiniz: https://www.bilimveyaratilisagaci.com/2020/11/kuran-sirius-sira-dusmus-melekler/

Şeytan bile bile Allah’a nasıl isyan edebildi konusu için ise buradan: https://www.bilimveyaratilisagaci.com/2021/05/seytan-neden-allaha-isyan-etmistir/

Konuyla alakalı youtube videomuz da hazırlandı:

S.S.S.

 

Bu yazı hakkında ne düşünüyorsunuz?