Kuran’daki tekrarların hikmeti nedir diye uzun zamandır yazmak istiyordum. Sıkça, Kuran’da neden tekrarlar var diye sorular geliyordu. Kuran’da ayetler neden tekrarlanır sorusu anlaması zor bir soru değil aslında herkes anlayabilir fakat kelimelere dökmekte yetersiz kalınabilir. Kuran’daki tekrarların hikmeti konusunu geciktirmemin sebebi bana çok önemli îmâni bir mesele olarak gelmemesinden dolayı idi. Fakat özellikle zihni maratonlarına yeni başlayan ham gençler her küçük meseleyi gözlerinde dev gibi bir konu olarak büyütüp, sanki Kuran’ı, İslam’ı yıkacak bir konuymuş gibi zannetmelerinden dolayı ufak meseleleri bile es geçmemek gerektiğini anladım. O yüzden Kuran’daki tekrarların hikmeti konusunu da kısaca anlatmaya karar verdim.
Aslında her küçük meseleyi gözlerinde büyüttükleri için gençleri de suçlamıyorum. Onlar da din düşmanı ateist kanalları takip ediyorlar. Din düşmanı yayın yapan ateist kanallarda da bu tür basit meseleler “İslam yandı, bitti, kül oldu, sonu geldi, İşte Kuran’da açıklamayan konu” gibi havalarda gayet kendinden eminmiş gibi anlatılınca gençler de karşıdaki bunları anlatanların aslında bilgisiz, ayetlerin hikmetlerine aklı ermeyen, internetten ne okumuşsa üstüne bir iki kelam eklemeyi bile beceremeyen, ilmi metod bilmeyen, ilimde derinleşmemiş kişiler olduğunu anlayamıyorlar. Gözlerine bilgili Youtuber’larmış gibi geliyor. Sonra da ıvır zıvır sebeplerden dinlerini bırakıp ebedi yolculuklarında daha Dünya’da takılıp kalıyorlar.
Kuran’daki tekrarların hikmeti nedir?
Neyse Kuran’daki tekrarların hikmeti konumuza gelelim. Şu maddelerle basitçe anlatmaya çalışayım.
Rahman suresindeki peş peşe tekrarlar
Kuran’da en güzel örneğini Rahman suresinde gördüğümüz bir tekrar çeşidi vardır ki bu tekrar çeşidi okuyucuyu çok etkileyici bir üsluba sahiptir. Allah Rahman suresinde nimetleri sayar ve her nimetten sonra “Öyleyse Rabbinizin nimetlerinden hangisini inkâr edersiniz” diyerek okuyucuyu adeta soğuk duş almış etkisiyle uyandırır, kalbinde derin bir saygı ve huşu oluşmasını sağlar. Bu haliyle Rahman suresi edebi yönü çok ağır basan bir suredir ve kula kul olduğunu hatırlatıp, önyargıyla okumayan herkesin tadabildiği ulvi bir zevk verir. Kalplerini ve derilerini yumuşatır ve okuyucuya huşu (derin saygıyla gelen bir sükûnet) verir.
Kuran’da diğer tekrar örnekleri
Rahman suresine benzer örnekler olarak Tekasür suresinde iki defa peş peşe şu ayeti tekrarlayarak insanın dikkatini ve düşüncesini toplamasını sağlar.
1-2 – Çoklukla övünmek, sizi kabirlere varıncaya kadar oyaladı.
3 – Hayır! Yakında bileceksiniz.
4 – Yine hayır! Yakında bileceksiniz (hatanızı).
Tekasür 17-18 ayetlerinde de aynı ayet peşpeşe iki kere tekrar edilerek önemli konuya zihinler toplanır:
17 – Ceza gününün ne olduğunu sen bilir misin?
18 – Evet, bilir misin o ceza gününün ne olduğunu?
19 – O gün, hiç kimsenin başkası için hiçbir şeye sahip olamadığı gündür. O gün buyruk yalnız Allah’ındır.
Farklı surelerdeki tekrarlar
Kuran’daki tekrarların hikmeti konusunda farklı surelerde geçen tekrarları ayrıca değerlendirmek lazım. Şöyle ki; Kuran kısım kısım ayrılmış bir kitaptır. Bu kısımlara sûre deniyor. Surelerin kendilerine özgü maksatları vardır. Kuran şu sure şu maksada yöneliktir diye açıklamaz ama okuyucu o sureyi okuduğu zaman zaten maksat yerine gelmiş olur.
Kuran bu amaçları ortaya koyarken önemli konuları tekrar ettiği olur. Bir surede söylenen bir konu veya ayet eğer başka bir surede de yeri gelmişse ve söylenmesi gerekiyorsa maksadı tamamlamak için tekrar söylenir. Kuran’daki tekrarların hikmetinden biri de budur.
Örneğin Hz Musa’nın Firavun ile karşılaşmasını veya şeytanın isyan edişini bir surede anlatmıştır fakat başka bir konuda daha yeri gelmişse o konuyu tamamlamak için tekrar anlatır. Bu anlatması konunun önemine binaendir.
Tekrar etmek zihni takviye etmektir
Bilinir ki bir konu tekrar ediliyorsa o konuya vurgu yapıldığı, önemli mesajları olduğu anlaşılır ve okuyucunun bilinçaltına bu mesajı verir. Böylece okuyucu örneğin muhteşem zorluklar karşısında, muhteşem fedakârlıklar gösteren, zalimlerin karşısında yılgınlığa düşmeyip dik duran Hz Musa ve Hz İbrahim gibi kişilerin hikâyeleriyle Kuran’ı okurken sık sık karşılaşır. Bu karşılaşmalar surelerin kendilerine özgü temalarını tamamlamak içindir. Adeta bir hekimin farklı ilaç terkiplerinde aynı maddeleri tekrar tekrar kullanması gibidir.
Kuran’daki tekrarların hikmeti olarak bu tekrarlar hem de okuyucuya bu müthiş Peygamberlerin hayat hikâyelerinin boyasını daha sık aksettirir. Fakat bu tekrarlar da çoğu zaman konunun farklı boyutlarını göz önüne getirmek için farklı açılardan baktırır. Böylece konular farklı açılardan tekrar edilerek zihin ve kalp takviye edilir.
Bu yöntemi iyi bir yazar, kendi yazdığı kitaplarda da kullandığı örnekleri çoktur. Yani kitabın maksadını çok iyi açıklayan konuları kitap içinde tekrar tekrar kullanırlar. Kitabın hangi bölümünde yeri gelmişse tekrar aynı örneklere dönerek bir de mevcut konu açısından örneklerin tekrar hatırlanmasını isterler. Böylece hem konular pekişir, hem de örnek sürekli zihinde canlı tutulmuş ve önemi pekiştirilmiş olur. Yani bu tekrarlar bir ihtiyaca binaendir.
İlahi huşu veren eşsiz kitap
Allah, kendi içinde tam olarak tutarlı bir ilahi hitap şeklinde tüm öğretilerin en iyisini yüce bir şekilde ihsan eder, bazı önemli ifadeleri veya olayları gerçeğin bir manifestosu olarak tekrarlar. Böylece bu çekiç darbelerinin sürekliliği gibi tekrarlanan ayetlerin her biri huşu verir. Sonunda okuyucuların derileri ve kalpleri Allah’ın eşsiz hidayetinden ve lütfundan dolayı yumuşar. İşte Allah’ın hidayeti böyledir:
Zümer 23: “Allah, müteşabih (benzeşmeli), ikişerli bir kitap olarak sözün en güzelini indirdi. Rablerine karşı içleri titreyerek-korkanların O’ndan derileri ürperir. Sonra onların derileri ve kalpleri Allah’ın zikrine (karşı) yumuşar-yatışır. İşte bu, Allah’ın yol göstermesidir, onunla dilediğini hidayete erdirir. Allah kimi saptırırsa, artık onun için bir yol gösterici yoktur.”
Ayrıca ek olarak Kuran’da belagat sanatları ile alakalı yazımızı okuyabilirsiniz: https://www.bilimveyaratilisagaci.com/2020/12/kuranda-soz-sanatlari-belagat/
S.S.S.
Kuran’daki tekrarların hikmeti nedir?
Kuran’da neden tekrarlar var?
Kuran’da ayetler neden tekrarlanır?
Bu yazı hakkında ne düşünüyorsunuz?
Hocam bu basit meselelerden ateistlerin en ufak şeyde OOO DİNLER GG (bitti) kafasına girmesini çok iyi anlatmışsınız. Bu konuyu merak ediyordum geldi. İnşallah tavsiye et bölümüne yazdığım kabir hayatı hakkında yazı da gelir. Allah razı olsun.
Bu yazı hakkında ne düşünüyorsunuz?
Hocam, kendimce düşündüğüm iki sebepte şunlar olabilir mi?
Koca kitabı okumak diğer din mensuplarına veya diğer ülke vatandaşlarına zor gelse ama bir surenin içinde tekrar edilmiş konuları okumuş olsa O insanlara kolaylık sağlanmış olur. Yani birkaç süre okusalar Kuranın ana maksadını kolayca öğrenmelerini sağlamak amaçlanmış olabilir mi?
Diğer bir sebep; Kuran’ı hz. Muhammed’in uydurduğunu, kafadan attığını iddia edenlerin bu konuda yanıldıklarını göstermek için olabilir mi? Yani eğer hz. Muhammed uydurmuş olsa 5 yıl önce,10 yıl önce yazdığı bir ayeti şaşırması ,unutması,konuları birbirine karıştırması, hikayeleri,peygamberleri,helak edilen kavimleri ve helak ediliş biçimlerini falan karıştırması muhtemelken hayır hiçbir unutma,çelişki,yanılma,yanlış bilgi verme,şaşırma,Ali’ye Veli, Veli’ye Ali deme gibi durumların tekrarlarda da olmadığını inkarcılara gösterme amacı da olabilir mi?
Bu yazı hakkında ne düşünüyorsunuz?
Evet, güzel tespitler. Yıllar sonra bile ayetler birbirleri ile çelişmiyor.
Bu yazı hakkında ne düşünüyorsunuz?