262# Kayıp İncil, Q İncili, Hz İsa’ya verilen kutsal kitap

Kayıp İncil Q incili nedir? Hz. İsa’ya İncil verildi mi? Hz. isa’ya incil nasıl indi? Kuran’da Hz. İsa’ya İncil kitabını verdik diye yazıyor. Fakat elimizdeki İnciller İsa’ya verilen birer kitap değildi. İsa’dan sonra, inananları tarafından yazılmış İsa’nın hatıratlarıdır. Hz İsa’ya verilen kutsal kitap hangisidir? Bunu açıklar mısınız?

Cevap: Bugün Kanonikal İnciller olarak bilinen 4 incil var. MS 325 yılında toplanan İznik konsülünde aralarında Barnabas İncilinin de bulunduğu tüm İnciller yasaklanmış ve sayıları dörde indirilmiştir. Bunlardan üç İncil birbirine benzer ve bunlara sinoptik İnciller denir. Bunlar; Markos, Matta ve Luka incilleridir. Markos, diğer iki incilden daha önce yazılmıştır (M.S. 60 civarı) ve Matta ve Luka’ya kaynaklık etmiştir. Yani Matta ve Luka bu Markos’tan alıntılar yaparak kendi İncillerini yazmışlardır.

Q İncili

Bu durum hep böyle bilinirdi, ta ki 1800’lerin başlarında bazı Hristiyan araştırmacılar tarafından Q İncili fikri ortaya atılana kadar. Q kaynak kelimesinden gelmektedir. Kaynak İncil’i demektir. En başta Herbert Marsh (1801), Friedrich Schleiermacher (1832), Heinrich Julius Holtzmann (1863) gibi araştırmacılar tarafından yapılan araştırma ve incelemeler sonucunda çok güçlü bir kanıya varıldı ki ilk İncil bugün elimizde bulunan 4 İncil’den biri değildi.

Saf vahiy olan ilk İncil

Tamamen İsa’nın aldığı vahiylerden veya ağzından çıkan kelimelerden oluşan bir ilk İncil vardı. Çünkü Matta ve Luka, Markos’ta olmayan gerçeklerden bahsederken birbirleriyle örtüşüyorlardı ve araştırmacılar bunları bilinmeyen bir ilk İncil’e dayandırıyorlardı. Öyle ki bu İncil’in bugünkü İnciller gibi hiç Hz. İsa’nın hayatından, doğumundan, ölümünden bahsetmediğini ve sadece aldığı vahiyleri kapsadığını belirtiyorlar.

1924 yılında Burnett Hillman Streeter adlı araştırmacı, Q İncilinden başka Hz. İsa zamanında yazılmış O’nun vahiylerini içeren M ve L İncillerinin de olabileceğini ileri sürdü. Tabi ki o da bazı kanıtlara dayandırıyordu söylediklerini.

Araştırmacılar birbirinden bağımsız olarak bu Q İncilinin neye benzediğini çıkarmaya başladılar ve nasıl olabileceği hakkında kitaplar yazdılar. Fakat bu Q İncili hakkında uzun yıllar boyunca somut bir delil bulunamadığından dolayı moraller biraz bozulmuştu.

Thomas İncili

Fakat 1960 yılına geldiğinde her şey değişmişti. Çünkü 1945 yılında Mısır’da bulunan Thomas İncil’i aynen araştırmacıların tarifine uyuyordu. Yani sadece Hz. İsa’nın sözlerini ve vahiylerini içeren fakat Hz. İsa’nın hayatıyla ilgilenmeyen eski bir İncil. Bu İncil M.S. 60 ile 140 yılları arasında yazıldığı hesaplandı. Yani diğerleri ile aynı zamanda yazılmıştı ve saf Hz. İsa’nın sözlerini içeriyordu, elimizdeki İnciller gibi değildi.

Thomas İncil’i, aradıkları Q İncil’i de değildi ama erken dönemlerde yazılan tamamen vahiy olan Q İncil’inin varlığını gösteriyordu. Q İncil’i hâlâ bulunamadı ama Hristiyan teologlar onun varlığından kuşku duymuyor. Hakkında bugüne kadar birçok kitaplar yazılıp varlığı çok çeşitli kanıtlarla ortaya kondu. Bu kitap Hz İsa’ya verilen kutsal kitap olabilirdi.

Matta ve Luka gibi İnciller aslında neyi amaçlıyor?

Bu araştırmacılar, Matta ve Luka’nın neden Q İncilinden alıntılar yapıp da o kitabı tamamen kopyalamadıklarını ise şöyle açıklıyorlar: Q İncil’i zaten erken dönem Hristiyanların elinde vardı ve Matta ve Luka’nın amacı var olan İncil’i kopyalamak değildi, sadece sözlü kültüre yansıyan Hz. İsa’nın hayatıyla ilgili bilgileri kaybolmasınlar diye birer kitapta derlemekti. Tıpkı İslamiyet’teki hadis külliyatları gibi.

Pavlus’un armağanı

Fakat daha sonra bilinmeyen nedenlerle asıl İncil kayboldu ve ortada Hz. İsa’nın hatıralarını yazan kitaplar İncil diye kaldı. Yine de Hz. İsa’nın öğretilerini sonraki nesillere kısmen aktardılar. İlk zamanlarda Tanrı’nın birliğine ve Hz. İsa’nın sadece peygamber olduğuna inanan kiliseler çoğunlukta iken Pavlus’un dini anlayışı Roma’da baskın hale gelince bu görüş kabul edilip, bu görüş etrafında yazılan Yuhanna İncil’i kabul edilip tek Tanrı’yı anlatan İnciller reddedildi. Hz İsa’ya verilen kutsal kitap bu süreçte tamamen unutulmuş oldu.

Oysa Pavlus hiç İsa’nın derslerine katılıp Ondan Hristiyanlığı öğrenmemişti ve hatta İsa’yı idama götüren ekibin içindeydi. Söylediğine göre Hz. İsa bir Tanrı gibi gözüne görünmüş ve o da kaçıp İsa’nın Tanrılığını anlatmaya başlamış. Pavlus’un İsa hakkında hiçbir şey bilmemesi üzerine kurulan ve kabul edilen öğretiler maalesef Yuhanna gibi İsa’yı Tanrılaştıran İncilleri doğurmuştur.

Q incilinde İsa sadece bir peygamber ve Mesihtir

Prof. Hans Küng ve Protestan Prof. K.F.Nickle’nin Q incil’iyle alakalı şu tespitleri vardır; “Q’da İsa’nın kimliği ön plana çıkmaz, yalnız birkaç adet Mesihi unvan olduğu belirtilir, İsa’nın sözlerinden oluşur, haça gerilme yoktur, İsa’nın ölümünün kurtarıcı niteliği yoktur”

Teslise inanan Vatikan’a rağmen bugün İsa’nın Tanrı olmadığına ve sadece peygamber olduğuna inanan onlarca Hristiyan mezhep vardır, bu konuda ayrı bir yazı yayınlayacağım. Yine de Kuran İsa’ya inananları küfür ehlinden ayrı tutar. Hristiyanlığın semavi kaynaklı olduğunu söyler ama üçleme inancının yanlış olduğunu da yazar. Hristiyanların ellerindeki İncil’i hepten yanlışlamaz, geçersiz kılmaz, çünkü oradaki öğretiler de isa’dan ve ana incil’den gelerek Hristiyanlara Tanrı, ahiret, cennet, cehennem, adalet gibi ana meseleleri öğretmiştir.

Özetle: Hz İsa’ya verilen kutsal kitap

Hristiyan teologlar, elimizdeki İncillere kaynaklık eden ve ilk İncil olan ve sadece Hz. İsa’nın ağzından dökülen vahiylerin yazıldığı bir Q İncil’i olduğuna inanıyorlar. Hz İsa’ya verilen kutsal kitap bir teoriye göre bu kayıp Q incilidir. 1945 yılında Mısır’da bulunan Thomas İncil’i de bu Q İncil’i benzeri bir yapıdadır ve Q İncil’ine ulaşma konusundaki gayretleri artırmıştır. Tek başına Thomas İncil’i bile, İncil’in orjinalinin saf vahiylerden oluşan bir kitap olduğunu göstermeye yeterlidir kuvvetli bir kanıttır aslında.

İlgili yazı: 151# Yahudi ve Hristiyanlar Cennet’e gidecek mi? Tevrat ve İncil’in hükmü kalktı mı?

Kaynaklar ve ileri okuma

1. Moore, T. (1999). The lost gospel Q: the original sayings of Jesus. Ulysses Press.
2. Mack, B. L. (1993). The lost gospel. The book of Q & Christian origins. Harper.
3. Kloppenborg, J. S. (1996). The sayings gospel Q and the quest of the Historical Jesus. The Harvard Theological Review, 89(4), 307-344.
4. Neirynck, F. (1995). Q: From source to Gospel. Ephemerides theologicae lovanienses, 71, 421-430.
5. Robinson, J. M. (2012). The real Jesus of the Sayings “Q” Gospel.
6. https://en.wikipedia.org/wiki/Q_source
7. https://en.wikipedia.org/wiki/Gospel_of_Thomas
8. Hz. isa hrsityan mıydı? Yazar: ilhan Akkurt

 

Bu yazı hakkında ne düşünüyorsunuz?